Zaboravljena mesta stradanja: od Jabuke do Jadovnog

U prvoj fazi Holokausta ubijeno je preko milion Jevreja, uglavnom u masovnim streljanjima. U Srbiji pod nemačkom okupacijom, tokom jeseni 1941. godine, ubijeni su gotovo svi jevrejski muškarci. Zajedno sa njima streljan je i veliki broj Srba, Roma i antifašista. U Novom Sadu, početkom 1942. godine, nekoliko hiljada ljudi, uglavnom Jevreja i Srba, stradali su u takozvanoj „Raciji“. U Nezavisnoj Državi Hrvatskoj, u periodu izmedju maja i avgusta 1941. godine ubijeno je oko 2.000 Jevreja zajedno sa više od 20.000 Srba.

Tačno 75 godina nakon tih događaja, Savez jevrejskih opština Srbije, Centar za istraživanje i edukaciju o Holokaustu i Odsjek za kulturalne studije Filozofskog fakulteta Sveučilišta u Rijeci pokrenuli su projekat o mapiranju mesta stradanja prve faze Holokausta u Srbiji i Hrvatskoj, čiji je naslov Mesta stradanja – prva faza Holokausta u Srbiji i Hrvatskoj (Killing Sites – First Stage of Holocaust in Serbia and Croatia).

Projektni timovi, sastavljeni od istoričara, snimatelja i stručnjaka za usmeno intervjuisanje, obišli su sve poznate, kao i do sada nepoznate lokacije, i razgovarali su sa ljudima koji danas žive u blizini tih mesta, sa predstavnicima lokalnih vlasti, istoričarima i drugima. Snimljeni materijal, propraćen fotografijama, arhivskim dokumentima i svedočenjima, predstavlja najvažniji rezultat projekta i govori o sadašnjem stanju tih mesta, kao i o odnosu politike i društva prema žrtvama Holokausta i genocida.

U Srbiji je mapirano ukupno 12 lokacija: Jajinci, Jabuka, Rakovica, Bubanj Potok, Bežanijska kosa (Trostruki surduk), Deliblato, Šabac, Novi Sad, Kraljevo, Kragujevac, Niš, Leskovac. U Hrvatskoj je mapiran kompleks logora u Jadovnom, Gospiću i na ostrvu Pag (Slana i Metajna).

Rezultati mapiranja će biti javno predstavljeni  na okruglom stolu koji će se održati u subotu 1. jula 2017. u 16 časova u Beogradu u Centru za kulturnu dekontaminaciju, Birčaninova 21.

Na okruglom stolu će govoriti:

Milovan Pisarri, Centar za istraživanje i edukaciju o Holokaustu, Beograd

Nikola Radić Lucati, Centar za istraživanje i edukaciju o Holokaustu, Beograd

Aneta Lalić, Srpsko narodno vijeće, Zagreb

Filip Škiljan, Institut za migracije i narodnosti, Zagreb

Realizaciju okruglog stola je omogućila Ambasada Savezne Republike Nemačke u Beogradu

Projekat Mesta stradanja – prva faza Holokausta u Srbiji i Hrvatskoj podržali su:

IHRA

Ministarstvo kulture i informisanja Republike Srbije

Mémorial de la Shoah