Lipanj 2018.

Javni razgovor: 1968. zaboravljeno desetljeće
i
KADRIRANJA ŠEZDESET OSME – Izložba Muzeja Jugoslavije u saradnji sa Arhivom Jugoslavije i Centrom za kulturnu dekontaminaciju

Javni razgovor: 1968. zaboravljeno desetljeće

Kako se ove godine puni pedeset godina od «burne 1968.» iliti «lipanjskih gibanja», javnost će biti zasuta raznim prigodnim sadržajima uglavnom komemorativnog karaktera. Smjer dosadašnjih komemoracija označen je, uglavnom, personalizacijom i depolitizacijom studentskog pokreta. Poneki akteri nijekaju ikakvu komunističku usmjerenost, svode idejni okvir pokreta na zahtjeve za demokratizaciju, slobodu štampe i uvođenje višestranačja, dok drugi posramljeno tvrde da je vrijeme socijalističkog projekta nepovratno prošlo te da se društvo treba baviti budućnošću. Ta budućnost, podrazumijeva se, ideološki je nevina, očišćena je od komunističkog taloga, prihvaća kapitalizam i liberalnu demokratiju, a naročito slavi privatno vlasništvo kao krunsko dostignuće dugo iščekivane slobode.

Savremene akademske rasprave i istraživanja, s druge strane, naglašavaju ideološki sukob između studenata i vladajućih struktura do te mjere da se stiče utisak kako je studentski pokret u socijalističkoj Jugoslaviji bio zapravo – antisocijalistički.

Ne manje problematično za potpuno razumijevanje tog socijalnog pokreta je i potenciranje emblemske «1968.», u jugoslovenskom slučaju čak i svođenje na jedan mjesec – «lipanjska gibanja» ili «beogradski jun». Studentski pokret koji je 1968. godine zasigurno postigao svoj vrhunac u vidu organiziranosti i masovnosti, najvidljivije u Beogradu tokom blokade univerziteta, svoje ideološke predispozicije vuče iz rasprava koje su pokrenute još 1950-ih godina. – odbacivanje teorije odraza u filozofiji, otvaranje kulturnog polja, uvođenje samoupravljanja i liberalizacija društvenih odnosa potaknuli su razvoj koji je Jugoslaviju činio prohodnom za susret Istoka i Zapada.

Koristeći 50. godišnjicu studentske pobune kao povod, beogradska kancelarija Rosa-Luxemburg-Stiftung-a kroz javni razgovor sa historičarima i sudionicima želi da doprinese potpunijoj kontekstualizaciji «1968.» kao pokretu koji je uzdrmao politički establišment svoga vremena, a i dan danas uznemirava sve one koji se protive temeljnoj demokratizaciji društvenih odnosa.

Učesnici razgovora su:
Borka Pavićević, učesnica studentskog pokreta u Beogradu;
Svetlana Slapšak, učesnica studentskog pokreta u Beogradu;
Dragomir Olujić Oluja, učesnik studentskog pokreta u Beogradu;
Hrvoje Klasić, historičar iz Zagreba.

Moderacija: Krunoslav Stojaković, Rosa-Luxemburg-Stiftung, Beograd.

KADRIRANJA ŠEZDESET OSME – Izložba Muzeja Jugoslavije u saradnji sa Arhivom Jugoslavije i Centrom za kulturnu dekontaminaciju

Mi, studenti i profesori Beogradskog univerziteta, poveli smo borbu držeći se Tvoje misli da treba preći sa reči na delo. Ciljevi ove naše borbe su: istinsko sprovođenje i razvijanje samoupravljanja u svim oblastima našeg društva, dosledno i energično ostvarivanje mera društvene i privredne reforme, poboljšanje položaja i jačanje uloge radnog čoveka u našem društvu. Mi smo jedinstveni u toj borbi. Dajemo punu podršku istorijskoj borbi koju vodiš i uveravamo te da smo sastavni deo progresivnih snaga na čelu sa Savezom komunista Jugoslavije i Tobom.

Druže Predsedniče, Dostavljamo Vam „Kratku obaveštajno-političku procenu u vezi sa studentskim demonstracijama“. Napominjemo da nismo mogli ulaziti u sve aspekte aktivnosti političkih faktora kao i u kojoj meri su neki zahtevi studenata opravdani. Cilj nam je da iznesemo kako mi kao služba vidimo sve ovo. Naša je ocena da su u ovome uzele učešća najreakcionarnije snage sa namerom ne rešavanja problema studenata nego promene sistema i smene rukovodstva.

Pola veka nakon jednog od najburnijih događaja u socijalističkoj Jugoslaviji može se još uvek pronaći nedovoljno poznat i neistražen dokumentarni material  koji nam omogućuje da taj događaj nešto bolje kontekstualizujemo, još jednom sagledamo i promislimo. Fotografije TANJUG-ovih fotoreportera i izveštaji koje je Josip Broz Tito dobijao svakodnevno, ukrštaju se u dramatičnoj priči o oslobađanju utopijske energije, munjevitom prodoru u političku sferu, artikulisanju političkih zahteva, zbunjenoj moći, neostvarenim mogućnostima i kontradikcijama jugoslovenskog socijalizma.

KADRIRANJA ŠEZDESET OSME
Autori izložbe: Tatomir Toroman i Moma Cvijović. Glavne fotografije: Živorad Žika Vučić, Anton Vaš. Takođe: Stevan Kragujević, Mirko Lovrić, Miloš Rašeta, Aleksandar Stojanović. Stručni saradnici: Marko Radovanović, Radovan Cukić, Jovana Stojadinović. Obrada fotografija: Jovana Stojadinović. Dizajn: Mane Radmanović.

Produkcija: Muzej Jugoslavije u saradnji sa Arhivom Jugoslavije i Centrom za kulturnu dekontaminaciju. Zahvaljujemo se Narodnoj biblioteci, Jugoslovenskoj kinoteci, posebno Aleksandru Erdeljanoviću i Marijani Cukućan, Inicijativi za obeležavanje 80 godina od izlaska prvog broja lista „Student“, posebno Branki Otašević, kao i Željku Levnaiću.

Otvaranje izložbe: 03.jun u 14h
Trajanje izložbe: 3. – 25. jun.

Fotografije: Srđan Veljović

Poslušajte audio snimak razgovora na CZKD Soundcloud kanalu:

Pogledajte video snimam razgovora: