„Gluvi barut“ od Ćopića do Čengića: Adaptacija kao ideološka polemika, Predavanje Nebojše Jovanovića

24.10. 2022. 19h
CZKD Bioskop

„Gluvi barut“ od Ćopića do Čengića: Adaptacija kao ideološka polemika
Predavanje Nebojše Jovanovića

Branko Ćopić je ušao u jugoslovensku kinematografiju vlastitim scenarističkim doprinosom (Živjeće ovaj narod, Major Bauk), kao i adaptacijama romana i zbirki pripovjedaka koje su mu donijele status status najpopularnijeg i najčitanijeg pisca socijalističke Jugoslavije (Nikoletina Bursać, Orlovi rano lete, Hajdučka vremena). U tom korpusu adaptacija posebno mjesto pripada filmu Bate Čengića Gluvi barut iz 1990. godine. To je prva adaptacija Ćopića realizovana nakon njegove smrti, u vrijeme u kome nepovratno umire i socijalistička Jugoslavija za koju se pisac borio kao revolucionar u Drugom svjetskom ratu.

Ipak, ono što Čengićev Gluvi barut istinski čini najapartnijom adaptacijom Ćopića jeste radikalno preoblikovanje izvornog djela. Čengić ne mijenja samo pojedine likove ili događaje iz romana, nego dovodi u pitanje same svjetonazorske koordinate Ćopićevog književnog svijeta. Ukratko, filmska adaptacija Gluvog baruta nudi nam se kao svojevrsna polemika između Ćopića i Čengića, u kojoj reditelj koristi djelo pisca komunističkog revolucionara da bi se obračunao sa samom jugoslovenskom revolucijom. U fokusu predavanja su izmjene koje je Čengić napravio u odnosu na Ćopića, te posljedična recepcija Gluvog baruta kao filma koji kritički razotkriva „lijevi teror“ unutar partizanskog pokreta („posljednji jugoslovenski partizanski film“).

Nebojša Jovanović je viši asistent na Odsjeku za produkciju i menadžment na Akademiji scenskih umjetnosti Univerziteta u Sarajevu. Urednik je monografije Hajrudin Krvavac (2019), a više zbornika i časopisa je objavilo njegove eseje o jugoslovenskoj kinematografiji.

CZKD Bioskop je ustanovljen 2011. godine i ima za cilj osvajanje prostora prikazivanja filma koji ne robuje imperativu samoodrživosti mašine kulturnih industrija već evocira specifičnu tradiciju gledanja i proizvodnje filma koju su negovali kino klubovi i filmske škole i ovom praksom uticali na celokupnu filmsku kulturu upravo odnosom poštovanja prema svim učesnicima i elementima filmskog procesa.

U programima: projekcijama i diskusijama, radionicama, festivalima, perfromansima učestvovali su reditelji, pisci, umetnici, istoričari i teoretičari filma, među kojima i: Slobodan Šijan, Lordan Zafranović, Branko Vučićević, Želimir Žilnik, Lars Henrik Gass, Puriša Đorđević, Ognjen Glavonić, Srđan Vučinić, Jovan Bačkulja, Marko Milićević, Adam Ranđelović, Ivica Đorđević, Petar Mitrić, Sabloč Tolnai, Mladen Đorđević, Stefan Ivančić, Marko Grba Singh, Nebojša Jovanović, Greg De Kjur, Branka Benčić, Igor Grubić, Sava Trifković, Bojan Jovanović, Ivan Obrenov, Miroslav Bata Petrović, Dejan Vlaisavljević Nikt, Petra Belc, Sunčica Fradelić, Dragomir Zupanc, Dragan Ambrozić, Srđan Đile Marković, Filip David, Dragan Velikić, Sebstyen Kodolanyi, Zoran Naskovski, Ines Pletikos, Aleksandar Muharemović, Zoran Krema, Igor Bezinović, Dušan Kojić Koja, Dalibor Martinis, Ivan Velisavljević, John Sundholm, Fransisco Tomshic, Katrin Mundt, i mnogi drugi…

Kontakt: aleksandrasekulic@czkd.org

CZKD Bioskop se u 2022. godini realizuje uz podršku Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije.